Να ζεις μέσα στον κόσμο..

..αλλά να μην κολλάς στη σκόνη του

Η μεταβίβαση της διδασκαλίας στο Ζεν γίνεται μέσω του λεγόμενου Κοάν. Δεν πρόκειται για μια θεωρητική διδασκαλία αλλά για μια μορφή συμβολικής επικοινωνίας δασκάλου-μαθητή, που αποσκοπεί στη βιωματική απόκτηση της ακαριαίας φώτισης από τον μαθητή. Για να επιτευχθεί αυτό το Κοάν χρησιμοποιεί διάφορους τρόπους, όπως για παράδειγμα το διάλογο, την παραβολή, τη σιωπή, ακόμη και το χτύπημα στον μαθητή.

Η διδασκαλία του Ζεν προσπαθεί να βοηθήσει τον μαθητή να υπερβεί τον λογικό νου και να αντιληφθεί την πραγματικότητα με ένα ανώτερο όργανο αντίληψης, την διαίσθηση, που ξεπερνάει την δυϊκή θεώρηση του κόσμου. Ένα παράδειγμα Κοάν του Γιαπωνέζικου Ζεν:

Ο Γιοσού ρώτησε τον Δάσκαλο Νάνσεν: - Ποια είναι η Οδός;

Ο Νάνσεν είπε:- Η καθημερινή ζωή είναι η Οδός.

Ο Γιοσού ξαναρώτησε:- Μπορεί να μελετηθεί;

Ο Νάνσεν είπε:- Αν προσπαθήσεις να τη μελετήσεις θα βρεθείς πολύ μακριά της.

Και ο Γιοσού ρώτησε:- Αν δεν την μελετήσω πώς θα καταλάβω ότι είναι η Οδός;

Ο Νάνσεν είπε:- Η Οδός δεν ανήκει στον κόσμο της αντίληψης ούτε κι ανήκει στον κόσμο της μη αντίληψης. Η νοητικότητα είναι αυταπάτη και η μη νοητικότητα είναι χωρίς νόημα. Αν θέλεις να φθάσεις την πραγματική οδό πέρα από κάθε αμφιβολία, βάλε τον εαυτό σου στην ίδια ελευθερία με τον Ουρανό. Μην τον ονομάζεις ούτε καλό ούτε όχι καλό.

Με αυτά τα λόγια ο Γιοσού φωτίστηκε.