Shibumi, η ηθελημένα μειωμένη ομορφιά

Πήγαμε με τη παρέα στο Ιντεάλ για τη ταινία ΠΡΟΣΟΧΗ: ΠΟΘΟΣ (Lust Caution) του Ανγκ Λι. Καλό αλλά δεν ξετρελλάθηκα, αφού η Ανατολή έχει εμπνεύσει τόσα αριστουργήματα που δεν υπάρχει λόγος για Αμερικανιές.. Παράδειγμα, το βιβλίο Shibumi του Trevanian. Προτείνω να διαβάστε αργά, το παρακάτω απόσπασμα :

". .. Πες μου, Nikko. Θα σου λείψει η Σαγγάη;"

Ο Nicholai σκέφτεται για λίγο. " Όχι.."

!

"Θα αισθανθείς μοναξιά στην Ιαπωνία;"

Ο Nicholai σκέφτεται πάλι. "Ναι."

"Θα σου γράφω"

"Συχνά;"

"Όχι, όχι συχνά. Μία φορά το μήνα. Αλλά εσύ μπορείς να μου γράφεις τόσο συχνά όσο νοιώθεις την ανάγκη να το κάνεις. Ίσως θα είσαι λιγότερο μόνος από ότι φοβάσαι. Υπάρχουν άλλοι νέοι που μελετούν με τον Δάσκαλο Οτάκε-σαν. Και όταν έχεις αμφιβολίες, απορίες, ιδέες, θα βρεις στον Οτάκε-σαν ένα πολύτιμο πρόσωπο για να τις συζητήσεις μαζί του. Θα σε ακούσει με ενδιαφέρον, αλλά δεν θα σε φορτώσει με συμβουλές." Ο Στρατηγός χαμογέλασε. "Αν και σκέφτομαι ότι μπορεί να βρείς τον τρόπο που συνηθίζει να μιλάει ο φίλος μου λίγο ανατρεπτικό μερικές φορές. Μιλά για όλα χρησιμοποιώντας την ορολογία του Go. Όλη η ζωή, για κείνον, δεν είναι παρά ένα απλουστευμένο παράδειγμα Go ".

"Αυτό μου ακούγεται κύριε, σαν να προβλέπετε ότι θα τον συμπαθήσω."

"Είμαι βέβαιος για αυτό. Είναι άτομο που έχει όλο το σεβασμό μου. Κατέχει μια ποιότητα. .. πώς να το εκφράσω; .. . του shibumi. "

"Shibumi, κύριε;" Ο Nicholai ήξερε τη λέξη, αλλά μόνο όπως ίσχυε για τους κήπους ή την αρχιτεκτονική, όπου σήμανε μια ηθελημένα μειωμένη ομορφιά. "Πώς χρησιμοποιείτε τον όρο, κύριε;"

!

"Ω, αόριστα. Και λανθασμένα, υποψιάζομαι. Μια λάθος προσπάθεια να περιγραφεί μια άφατη ποιότητα. Όπως ξέρεις, το shibumi έχει να κάνει με τη μεγάλη λεπτότητα που κρύβεται κάτω από τις κοινές εμφανίσεις. Είναι μια δήλωση τόσο σωστή που δεν ειναι απαραίτητο να είναι τολμηρή, τόσο οδυνηρή που δεν είναι απαραίτητο να είναι όμορφη, τόσο αληθινή που δεν ειναι απαραίτητο να είναι πραγματική. Το Shibumi είναι κατανόηση, παρά γνώση. Shibumi είναι η εύγλωττη σιωπή. Στη συμπεριφορά, είναι η σεμνότητα χωρίς μετριοφροσύνη. Στην τέχνη, όπου το πνεύμα του shibumi λαμβάνει τη μορφή του sabi, είναι η κομψή απλότητα, η ευκρινής συντομία. Στη φιλοσοφία, όπου το shibumi προκύπτει ως wabi, είναι πνευματική ηρεμία που δεν είναι παθητική. Το Είναι που δεν έχει το άγχος του Γίγνεσθαι. Και στην προσωπικότητα ενός ατόμου, είναι. .. πώς λένε; Αρχή χωρίς κυριαρχία; Κάτι τέτοιο."

Η φαντασία του Nicholai γαλβανίστηκε από την έννοια του shibumi. Κανένα άλλο ιδανικό δεν τον είχε αγγίξει ποτέ έτσι. "Πώς κάποιος το επιτυγχάνει αυτό το shibumi, κύριε;"

" Δεν τον επιτυγχάνεις. .. το ανακαλύπτεις. Και μόνο ελάχιστοι άνθρωποι που διαθέτουν μια άφθαστη καλλιέργεια το κάνουν. Άτομα σαν το φίλο μου τον Οτάκε-σαν."

"Αυτό σημαίνει ότι κάποιος πρέπει να μάθει πολλά για να φτάσει στο shibumi;"

"Σημαίνει, μάλλον, ότι κάποιος πρέπει να περάσει μέσω της γνώσης και να φθάσει στην απλότητα."

Από εκείνη την στιγμή, ο πρωταρχικός στόχος του Nicholai στη ζωή ήταν να γίνει άτομο του shibumi, μια προσωπικότητα ακαταμάχητης ηρεμίας. Ήταν ένα ανοικτό εσωτερικό κάλεσμα , τη στιγμή, που για λόγους αναπαραγωγής, εκπαίδευσης, και ιδιοσυγκρασίας, τα περισσότερα καλέσματα ήταν αδρανή. Στην αναζήτηση του shibumi θα μπορούσε να υπερέχει αόρατα, χωρίς να προσελκύει τη προσοχή και την εκδικητικότητα της τυραννικής μάζας.

Ο Στρατηγός Κισικάβα-σαν πήρε από κάτω από το τραπέζι του τσαγιού ένα μικρό κουτάκι από σανταλόξυλο τυλιγμένο με λιτό ύφασμα και το έβαλε στα χέρια Nicholai. "Είναι ένα αποχαιρετιστήριο δώρο, Nikko. Ένα μικροπράγμα."

Ο Nicholai έσκυψε το κεφάλι του αποδεχόμενος το δώρο και κράτησε το πακέτο με μεγάλη τρυφερότητα. Δεν προσπάθησε να εκφράσει την ευγνωμοσύνη του με ανεπαρκείς λέξεις. Κι' ήταν αυτό η πρώτη συνειδητή πράξη shibumi που έκανε.

Αν και μίλησαν μέχρι αργά αυτή τη τελευταία νύχτα που ήταν μαζί, για το τι σήμαινε και τι θα μπορούσε να σημαίνει shibumi, κατά βάθος, στη πραγματικότητα, δεν κατάλαβαν ο ένας τον άλλον.

Για τον Στρατηγό, το shibumi ήταν ένα είδος υποταγής.

Για τον Nicolai, ήταν ένα είδος δύναμης.

!
Ήταν και οι δύο αιχμάλωτοι της γενιάς τους.

Το Shibumi έχει κυκλοφορήσει από τις εκδόσεις Ballantine, Νέα Υόρκη. Στα Ελληνικά βγήκε σε βιβλίο τσέπης, από τις εκδόσεις ΠΑΝΤΕΡ ( έκδοση του 1981) μεταφρασμένο από τον Γ. Κοβαλένκο. Το παραπάνω απόσπασμα είναι σε μετάφραση δική μου.