Όταν η Αυτάρκεια είναι έμπρακτο παράδειγμα

Είναι προφανές πως αν στο κέντρο της προσοχής μας υπάρχει -μονάχα ή κυρίως- η ζωώδης προσπάθεια για συσσώρευση όσο το δυνατόν περισσότερου πλούτου, αξιωμάτων, ρόλων, ανεξαρτήτως τιμήματος και χρησιμοποιούμενων μέσων, τότε όλα αυτά που γράφονται εδώ μάλλον δεν έχουν κανένα νόημα. Αντιθέτως, αν μιλάμε για ανθρώπινα όντα που νοιώθουν αναπόσπαστο τμήμα του φυσικού και κοινωνικού περιβάλλοντος μέσα στο οποίο ζούνε, τότε ναι! Τα λόγια ζωντανεύουν, αφού παύουν να είναι του καφενείου ή έστω..«φιλοσοφικές ανησυχίες»(!!) και γίνονται φωτεινά σημάδια που αξίζει το κόπο να προσέξεις. Ιδίως όταν (θέλεις να ) είσαι «ηγέτης». Τουλάχιστον για μένα, είναι σχεδόν συγκινητική η ταύτιση του κειμένου που ακολουθεί για τους «Κυνικούς» φιλόσοφους , με όσα αναφέραμε εδώ για το Ζεν, τον Γκάντι και το βιβλίο Σιντάρτα:

Στην, ηθελημένη ή όχι, παραποίηση ή έκπτωση πολλών λέξεων του Αρχαίου Ελληνικού κόσμου, η σύγχρονη ανθρωπότητα οπωσδήποτε χάνει πολλά. Ανάμεσα σε αυτές τις πάμπολλες λέξεις (φιλία, θεός, δημοκρατία και δεκάδες άλλες), στέκει και η λέξη «Κυνικός».
Οι «Κυνικοί» ήταν Φιλοσοφική Σχολή, που ιδρύθηκε από τον Αντισθένη (445 – 360 ή 444 - 368), υιό ενός Αθηναίου και μίας δούλης από τη Θράκη, στο Κυνόσαργες των Αθηνών, το μόνο γυμνάσιο της πόλεως που δεχόταν μη Αθηναίους πολίτες και ταυτοχρόνως αποτελούσε Ιερό Άλσος του Ηρακλέους.

Για τον Αντισθένη και τους μαθητές του, η Φιλοσοφία είναι καθαρά κοσμική σοφία, ενώ η Αρετή, αν και εξακολουθεί να παραμένει σκοπός του βίου, είναι κάτι το απολύτως πρακτικό που δεν χρειάζεται ούτε πολλά λόγια, ούτε επίπονη εκπαίδευση. Για αυτό και ως βασικά εργαλεία διακίνησης των ιδεών της Σχολής αναγνωρίζονται μόνον το έμπρακτο παράδειγμα και η συγγραφή «διατριβών» και «σάτυρας».

Οι «Κυνικοί», κηρύσσουν μία «έμπρακτη» Ηθική, κατά την οποία η Αρετή όλως «παραδόξως» δεν εξαρτάται από τη Γνώση, αλλά είναι αποτέλεσμα ασκήσεως, εθισμού και αυτοελέγχου. Με πρότυπο τον Ηρακλέα, καλούν σε προσωπική αυτάρκεια μέσω της απαλλαγής από τις λεγόμενες ανάγκες, αλλά και μέσω της πορεύσεως σε έναν φυσικό τρόπο καθημερινού βίου, με απλότητα, σκληραγωγία και αυτοδιάθεση. Ο «σοφός» των «Κυνικών» είναι ΑΥΤΑΡΚΗΣ, αφού έχει (με το να είναι τέτοιος) τον πλούτο όλων των ανθρώπων.

Η όποια αλλαγή και βελτίωση είναι αποκλειστικώς εσωτερική ανθρώπινη υπόθεση, εντελώς ανεξάρτητη από την όποια κοινωνική, πολιτισμική, πολιτική και οικονομική πραγματικότητα. Η εσωτερική συνειδησιακή αλλαγή είναι απείρως πιο σημαντική από κάθε πολιτικοκοινωνική τέτοια, σε βαθμό που η τελευταία να καθίσταται ακόμη και αδιάφορη.

Πρέπει να αντιμετωπισθούν με τη μέγιστη περιφρόνηση τα όσα αιχμαλωτίζουν τους ανθρώπους στα δεσμά των «αναγκών», δηλαδή ο πλούτος, η πολυτέλεια, τα αξιώματα, η δόξα, οι απολαύσεις κ.ά. Η ειρήνη του πνεύματος και η ακμή του σώματος, κατακτώνται μέσω μίας απλής και λιτής διαβιώσεως, της λεγόμενης «εντίμου πενίας».

Η εμπειρία και η μέσω των αισθήσεων αντίληψη, αποτελούν τη μοναδική πηγή της Γνώσεως. H μεγαλύτερη από όλες τις ανοησίες είναι το να παίρνει κανείς την ίδια τη ζωή στα σοβαρά, ή, έστω, περισσότερο σοβαρά από όσο η ίδια η φύση της απαιτεί, ως διαδρομή περισσότερο παρά ως άπαν. Ο βίος δεν είναι παρά μία διασκεδαστική περιπέτεια, μία πόρευση μέσα από φιλικά ή εχθρικά δεδομένα και καταστάσεις, και ο θάνατος απλώς το υποχρεωτικό πέρασμα εκτός του εμβίου κόσμου σε κάποια δεδομένη χρονική στιγμή, άρα παντελώς αδιάφορος.

Το κείμενο είναι απόσπασμα από το «Οι Κυνικοί και η Φιλοσοφία τους», του Βλάσση Γ.Ρασσιά που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό «Διιπετές»